ŞİİR VE MÜZİK - BEETHOVEN'IN EL YAZMASI

"Doğan Hızlan'in Hürriyet Gazetesindeki Beethoven'ın El Yazması Hakkındaki Haberi"

Doğan HIZLAN
Beethoven'ın elyazması 5 trilyona satıldı BEETHOVEN'ın ünlü Dokuzuncu Senfoni'sinin 575 sayfa tutan el yazması, İngiltere'nin tanınmış müzayede salonu Sotheby's'de 3 milyon 480 bin dolara (yaklaşık 5 trilyon Türk Lirası) açık artırmayla satıldı. Elde edilen para ihtiyacı olan müzikçilere dağıtılacak.Reuters haberine göre elyazması notada rekor, Mozart'a ait. 1987'de sanatçının 9 senfonisinin elyazması notaları 4.1 milyon dolara (yaklaşık 6 trilyon) satılmış.Beethoven'ın Dokuzuncu Senfoni'sini dünyada duymayan çok az kişi vardır. Ya da ben öyle zannediyorum. Ayrıca bu senfoninin özgürlük tarihinde ayrı bir yerinin de bulunduğunu anımsatmalıyım.İki Almanya birleşip Berlin Duvarı yıkıldığında, duvarın önünde Leonard Bernstein'in yönetiminde bu senfoni çalınmıştı. Daha sonra bu icranın CD'si çıkarılmıştı.El yazması Dokuzuncu Senfoni'de, bir sanatçının yaratıcı sürecini takip etmek mümkün. İlk halinden son haline kadar, bir senfoninin oluşumu, müzik eleştirmenleri için zevkli bir çalışma malzemesi niteliği taşıyor.Senfoninin bir sayfasında da kendine kızıp, budala, diye yazmış.El yazması satıldıktan sonra, yeni incelemeler okuyabileceğiz.
* * *
NE YAZIK Kİ artık yazarların, şairlerin elyazılarını bulamayacağız. Kitaplarını, yazılarını yayınevlerine disket halinde teslim ettiklerinden, müsveddeyi göremeyeceğiz, nasıl yazdılar, sonradan neleri değiştirdiler sorusunun yanıtını öğrenemeyeceğiz.Bilgisayar, rahatlığı, çabukluğu sağladı ama elyazısının sıcaklığını yok etti.İlhan Berk'in nefis kitabı Dün Dağlarda Dolaştım Evde Yoktum, elyazmalarında izlenen şiirin yaratılış sürecinin unutulmaz bir örneğidir.Bir yazarın, şairin müsveddelerini okumak hoş bir uğraştır.Sözgelimi, Behçet Necatigil şimdi yerinde yeller esen Tepebaşı Kahvesi'nde bir şiirin ilk dizelerini yazdığı küçük káğıdı vermişti bana, dergide yayınlanmış haline kadar geçirdiği aşamalar, onun şiir yazma tekniği üzerine önemli bilgiler içeriyordu.Acaba değişik düzeltmelerin bulunduğu bilgisayar çıkışları, böyle bir serüveni inceleme olanağı sağlar mı bize? Yoksa bu bir fantezi mi?Elyazısına iltifat etmeyenler, etmemiş olanlar da var.Nurullah Ataç, müsvedde yapmadan daktiloda yazdığını, beğenmediğini de yırtıp attığını açıklamıştı.Yazar ev/müzelerini gezerken, elyazıları bende kişilikler üzerine birtakım çağrışımlar yaptırıyor.Elyazması deyince sadece bitirilmiş bir kitabı anlamamalı. Küçük notlar, ilk karalamalar da bu kapsamın içine giriyor.Her şeyden öte, benim üzüntüm elyazılarının yok olması, bu nedenle de grafologların (yazı uzmanlarının) edebiyatçılar üzerine getirecekleri yeni yorumlardan yoksun kalacak olmamız.
* * *
KÜTÜPHANELERİN, kurumların, elyazmalarını toplamalarını öneririm.
Dünyanın birçok kitaplığında, yazarların elyazıları önemli bir kaynak olarak satın alınmakta, saklanmaktadır.

çeriği