HASAN FERİT ALNAR

(1906 – 1978)

 

     Dünya müzikçileri arasında “Geleneksel” müzikten gelerek evrensel müziğe geçen ve bu alanda uluslar arası başarılar elde eden besteciler pek azdır. Hasan Ferit Alnar, bu olağanüstü yükselişin ender temsilcilerindendir.

Küçük yaşta geleneksel sanat müziğine başlayan ve on dört yaşındayken İstanbul’da bir “kanun virtüözü” olarak ün yapan Hasan Ferit Alnar, ilk gençlik yıllarında özel olarak armoni, kontrpuan ve füg dersleri alarak  yeteneğini çoksesli müzik alanına kaydırmıştır. 1927 yılında devletin açtığı yurt dışı öğrenim sınavını kazanarak Viyana Devlet Müzik Akademisi’ne giren Alnar, burada Joseph Marx’ın kompozisyon, Oswald Kabasta’nın orkestra şefliği öğrencisi olmuş, Akademiyi 1932 yılında başarıyla bitirerek yurda dönmüştür.

Türkiye’de aldığı ilk görev İstanbul Şehir Tiyatrosu’nda orkestra şefliği olmuş, 1936 yılında Ankara’da Cumhurbaşkanlığı Filarmoni Orkestrası’na şef yardımcısı olarak atanmış ve aynı zamanda Ankara Devlet Konservatuarında kompozisyon öğretmenliği yapmaya başlamıştır.

Cumhurbaşkanlığı Filarmoni Orkestrası’nın şefi Dr. Praetorius’un ani ölümü üzerine, orkestranın şefliğini 1946 yılında üstlenen Hasan Ferit Alnar, altı yıl boyunca sürdürdüğü bu görevi, sağlığının bozulması dolayısıyla bırakmış ve Konservatuar’da kompozisyon dersleri vermiştir. 1955 yılında Devlet Opera ve Balesi’nin “genel müzik direktörlüğü”nü yapmaya başlamış, ancak sağlığının yine bozulması yüzünden Viyana’ya yerleşmiştir. Bu dönemde Avrupa’nın bir çok kentinde “konuk şef” olarak konserler yöneten bestecimiz, Viyana Senfoni, Viyana Radyo Senfoni, Münih Filarmoni, Stuttgart Radyo Senfoni, Atina Senfoni ve Sofya Senfoni gibi orkestraları yönetmiştir. 1964 yılında yeniden Ankara’da dönerek sanatsal yaşamını başkentte sürdürmüştür.

Hasan Ferit Alnar, yapıtlarında geleneksel sanat müziği makamsal sistemi ve ritmik yapılarından yararlanmaya yönelerek Türk müziği ile çağdaş müzik dilini başarıyla birleştirmiş, sergilediği özgün deyişle yaratıcılıkta ayrı bir yer tutmuştur. Onun “Kanun Konçertosu”, Türkiye’de ilk kez geleneksel bir çalgıyı “solo” olarak değerlendirmiştir. Türk halk müziğine de ilgi gösteren Hasan Ferit Alnar, halk müziği gereçlerini örneğin “Prelüd ve iki Dans” adlı orkestra yapıtında kullanmıştır.

Hasan Ferit Alnar’ın yapıtlarının hakları Viyana’daki Universal Edition’a aittir.

1978 yılında vefat eden sanatçımızın başlıca yapıtları şunlardır:

 

ŞAN VE ORKESTRA ESERİ

 

1)   “Üç Şarkı”, soprano ve orkestra için, 1948.

 

ORKESTRA ESERLERİ VE KONÇERTO

 

1)    “Romantik Uvertür”, 1932.

2)   “Prelüd ve iki dans”, 1935.

3)   “Türk Suiti”, 1936.

4)   “İstanbul, Orkestra Suiti”, 1937 – 1938.

5)   “Viyolonsel konçertosu”, 1943.

6)   “Kanun Konçertosu” kanun ve yaylılar orkestrası için, 1944 – 1951.

 

ODA VE SAHNE MÜZİKLERİ

 

1)   Trio, “Fantezi”, 1929.

2)   “Süit”, keman ve piyano için, 1930.

3)   Yaylılar Kuarteti, 1933.

4)   “Yalova Türküsü”, 1932.

5)   “Sarı Zeybek”, 1932.

6)   Goethe’nin “Faust”u üzerine müzik, 1944.

 

FİLM VE GELENEKSEL MÜZİK ESERLERİ

 

1)   “İstanbul Sokakları”, 1931. (Film Müziği)

2)   “Namık Kemal”, 1949. (Film Müziği)

3)   “Halıcı kız”, 1953. (Film Müziği)

4)   “Kelebek Zabit”, tek sesli operet, 1922.

5)   “On Saz Semaisi”, 1926.

6)   “Bayati Araban Peşrev”, 1927.

7)   “Bayati Araban Saz Semaisi”, 1927.

8)   “Segah Peşrev”, 1927.

9)   “Sözsüz Romans”…